PATRICIJSKÝ DŮM Č.P. 143
Renesanční dům č. p. 143 z počátku města (kolem roku 1520) s pozdně gotickým nikovým portálem se sedáky. Stavebníkem a prvním majitelem byl spoluzakladatel města, nejvyšší jáchymovský mincmistr a horní hejtman Jindřich z Könneritz.
POPIS
Původně dvoupatrový, přičemž druhé patro bylo hrázděné, dnes jednopatrový dům úhelníkového typu. Dvorní křídlo (spojovací krček) vybíhá kolmo od předního domu, který spojovalo s typickým zadním domem. Dvůr byl čtvercový, uzavřený z boků spojovacím traktem, popřípadě hraniční zdí. Zadní jednotraktový dům je dnes dochovaný pouze v malé části. Průčelí je v patře členěno do čtyř okenních os a zakončené sedlovou střechou. Okna jsou zakončena polokruhem a mají plastické podokenní římsy. V exteriérech je k zaklenutí místností použita kombinace hvězdového a síťového obrazu převedeného do sklípkové klenby.
STAVEBNÍ PRVKY
Kromě portálu a ostění oken má dům několik zajímavých prvků, které ho řadí mezi nejvýznamnější budovy ve městě. V první řadě jde o sklípkovou klenbu. Někdy se používá termín diamantová klenba.
Tato klenba je charakteristická pro pozdní gotiku a je tvořena sestavou drobných ploch klenebních kápí bez použití žeber. Klenební kápě potom tvoří hvězdicovitý vzor.
Další zajímavý stavební prvek najdeme na levém okně přízemí. Jde o jeho kamennou masku, která byla chybně pokládána za doplněk fasády vytvořený po obnově domu po požáru v roce 1873. Nicméně na kamenném ostění je vytesaný silně poškozený nápis ANNO 17 …. 14 RENOV.
Nenápadným stavebním prvkem je podstřešní okénko předního domu směrem do schodišťové uličky. Toto okno se totiž nikomu nepovedlo rozbít (ulička je úzká a kámen se tak naštěstí nedá pořádně hodit). Okénko je zasklené skleněnými čočkami v olověné šabloně.
V roce 1984 byla při stavebně - historickém průzkumu objevena pod předním traktem středověká štola.
PORTÁL
Pozdně gotický portál nikového typu se sedáky má hrotitý výřez se skoseným vyžlabeným ostěním. Výžlab je zakončený štítkem vybíhajícím v konsolová sedátka. Edikula portálu je kryta rustikou naznačenou ve štuku.
HISTORIE
V roce 1910 v domě fungovala cukrárna a tehdy také bylo osazeno pravé okno, které nahradilo původní okenní otvory. Ve třicátých letech 20. století zde fungovalo Café Weis. Po druhé světové válce dům v letech 1949 – 1965 vlastnily a využívaly Jáchymovské doly. V tomto období byl dům 3. května 1958 prohlášený za památkově chráněný a 18. ledna 1964 byl zapsán na seznam státních kulturních památek. Do roku 1979 (do vynucené emigrace) v tomto domě bydlel PhDr. Jan Urban. Od tohoto data byl dům neobývaný. Při památkové kontrole byl stav domu ke dni 27. listopadu 2013 označený jako havarijní. V letech 2017 a 2018 bylo provedeno statické zajištění domu a štítové zdi. Nad stropem druhého patra byla nainstalována zajišťovací táhla.